اگر مسیحیت واسلام دو دین متفاوت هستند با مفاهیم ومقولات واصطلاحات متفاوت پس کاربرد این مفاهیم ومقولات به یکسان برای هر دو دین خطای فاحشی است . خدا ، پیامبر، مبین ، کتاب ، سنت ، نبوت ، وحی ، روح القدس ، شرع ، فقه و…در دیانت مسیحی واسلام مضمون های متفاوتی دارند که ناشی از ماهیت دو دین متفاوت است . خدای مسیحیت پدرعیسی مسیح است، و میان آن دو رابطه پدروفرزندی برقراراست، دراین رابطه فاصله وشکاف میان خدا وانسان از میان می رود وبه جای آن رابطه محبت ودوستی جایگزین می شود.در مسیحیت میان خدا وانسان آشتی برقرار می شود وآن دو یگانه می شوند وانسان خدای گونه ظاهر می شود.در دیانت مسیحی اطاعت وفرمانبرداری مطلق از میان می رود در دین مسیح “خدای یهود می میرد” اما در دین یهود خدا ارباب است ویهودی برده وبنده اوست، دراین دین اصل بر اطاعت محض بنده ازخدا است، در این رابطه تعقل وپرسش وجود ندارد وبنده را نمی رسد که معنا و دلایل دستورات خدا را بفهمد، دراین دین ابراهیم بنده خداست وفرمان می برد دریهودیت میان خدا ویهودی نسبت “خدایگانی وبندگی ” برقراراست. طباطبایی توضیح می دهد از این روهگل پیش از نیچه گفته بود «خدا خود مرده است» و قوم یهود برای بردگی متولد شده است . درسنت اسلام داستان ابراهیم واسماعیل تکراروتایید شده است، در این دین شکافی میان خدا وانسان وجود دارد واصل نبوت ناشی ازشکاف میان خدا وانسان است دراین ادیان خدا شخصی از میان بندگان خود بر می گزیند تا از طریق القا وحی به او شریعت نازل گردد. در مسیحیت وحی به معنایی که دراسلام هست وجود ندارد چرا که دراین دین خدا به خود وحی نمی کند بلکه خود را آشکار می کند و مبین، در این دین یعنی آشکار شدن خدا در حالی که مبین در دین اسلام یعنی آن که در این دین همه چیز روشن وچیزی پوشیده وپنهان نیست؛ در مسیحیت خدا به جای وحی به خودش درفرزندش تجسد پیدا کرده است .وجود وحی، بیان گر یک فاصله وجدایی میان خدا وپیامبردر اسلام است که کلمات را یک میانجی(جبرییل) از جانب خدا به پیامبر انتقال می دهد و وجود چنین فاصله ای موجب شرع وشریعت می شود ،بر این اساس است که می گوید: دیانت اسلام ناظربر شریعت است ودیانت مسیحی ناظر بر« ایمان» است. ” معنای سخن آن است که “مومن مسلمان باید آن راه ظاهروشریعت را به اجرا گذارد درحالی که دردیانت مسیحی زندگی عیسی مسیح به عنوان الگوی مومن مسیحی مورد توجه است .
دیانت مسیحی واصلاح دینی
April 20th, 2013 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on دیانت مسیحی واصلاح دینی)اندیشه میرزا فتحعلی آخوندزاده و پیشنهاد اصلاح دینی
March 16th, 2013 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on اندیشه میرزا فتحعلی آخوندزاده و پیشنهاد اصلاح دینی)آدمیت می نویسد:
میرزا فتحعلی از فن انتقاد علمی آغاز می کند، به نقد ادیان و جوهر دیانت می پردازد به اسلام می رسد و از پیغمبر و شریعت و فقه سخن می گوید و به دنبال انتقاد اجتماعی به پیام اصلاح دین می انجامد.
او که متفکری واقع بین است و با روح تاریخ آشناست، نه در پی تغییر کیش مردم می گردد و نه آن را ممکن می شمارد.
چاره این درد نه در تغییر دین است چاره در ترویج علوم طبیعت و حکمت است فیمابین طبقات ملت از فقیر و غنی از بزرگ و کوچک …..
میرزا فتحعلی می نویسد:
« کمال الدوله نمی خواهد مردم آتاایست بشوند و دین و ایمان نداشته باشند. بلکه دین اسلام بنا بر تقاضای عصر واوضاع زمانه بر پروتستانتسم کامل موافق شروط پروقره و سیویلیزاسیون متضمن آزادی و مساوات حقوقیه هر دو نوع بشر (زن و مرد) مخفف دیسپوتیزم سلاطین شرقیه، در ضمن تنظیمات حکیمانه، و مقرر وجوب سواد در کل افراد ذکورا و اناثا….»
«کسانی که بعد از این از اخلاف در دین اسلام بانی مذهب پروتستانتزم خواهند شد و در جمیع مسایل فقیهه ما تغییر و تزیید معمول خواهند داشت و آیه حجاب را منسوخ خواهند کرد، باید این مساله را نیز فراموش نکنند که آیه تجویز کثرت زوجات را نیز فیمابین ملت اسلام باید منسوخ داشته و تزویج را منحصر به وحدت زوجه بکنند. و نیز آگاه باشند که : خردمندان جهان زنان را در جمیع حقوق بشریت و آزادیت با مردان شریک شمرده اندو … و اگر فیمابین حکما مساله مساوات ذکورا و اناثا مجمع علیه است، کثرت زوجات منافی مساله مساوات است. …»
قسمت اول:
[audio:https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2013/03/2013-03-16_a.mp3]
قسمت دوم:
[audio:https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2013/03/2013-03-16_b.mp3]
آدمیت می نویسد:
در میان همه نویسندگان سیاسی دنیای اسلامی در آن دوره تنها میرزا فتحعلی را می شناسم که تناقض فلسفه سیاست غربی و شریعت را آشکارا اعلام کرد، مدافع قانون اساسی عرفی بود، تفکیک مطلق سیاست و دیانت را لازم می شمرد، عدالت را در قانون موضوعی عقلی جست و جو می کرد و به عدالت دینی از پایه اعتقاد نداشت، و بالاخره مخالف هر تلفیقی میان آیین سیاست اروپایی و اصول شریعت بود.
قسمت اول:
[audio:https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2013/03/2013-03-02_a.mp3]
قسمت دوم:
[audio:https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2013/03/2013-03-02_b.mp3]
میرزا فتحعلی آخوندزاده، تغییر خط فارسی ودرک او از ناسیونالیسم
February 2nd, 2013 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on میرزا فتحعلی آخوندزاده، تغییر خط فارسی ودرک او از ناسیونالیسم)میرزا فتحعلی علت پیشنهاد خود را در مور تغییر خط در روزنامه حقایق اسلامبول می نویسد:
«غرض من از تغییر خط اسلام این بود که آلت تعلم علوم و صنایع سهولت پیدا کرده، کافه ملت اسلام، شهری یا دهاتی، حضری یا بدوی، ذکوراً یا اناثاً مانند پروس به تحصیل علوم و صنایع امکان یافته، پا به دایره ترقی گذارده و رفته رفته در عالم تمدن خود را به اهالی اروپا به رساند.»
میرزا فتحعلی در عشق به وطن می نویسد:
«همانطور که «احتیاج عقلی» آدمی را «تحصیل علوم و تحقیق قوانین طبیعت» بر می دارد – «احتیاج روحانی» انسان رامحبت خانواده و «حب وطن» تامین می کند. و تاثیر عشق وطن در بعضی مزاجها به حدی است که دیده شده، «جدایی وطن» به هلاکت انجامد.»
“کوشش های میرزا فتحعلی آخوندزاده در نمایشنامه نویسی تجربه ای مهم در تجدد خواهی ادبی در ایران بود “
January 19th, 2013 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on “کوشش های میرزا فتحعلی آخوندزاده در نمایشنامه نویسی تجربه ای مهم در تجدد خواهی ادبی در ایران بود “)سید جواد طباطبایی می نویسد:
با میرزا فتحعلی آخوندزاده و میرزا آقا تبریزی زبان فارسی به قلمرو مضمون ها و درون مایه های جدید رانده شد و آن دو کوشش کردند زبان فارسی را با مبنای فردانیت انسان دوران جدید آشنا کنند. بدینسان، به نظر می رسد که سرشت نوگرایی و تجدد خواهی در قلمرو ادب فارسی، و بی سابقه بودن آن، را تنها می توان با توجه به مبنای نظری جدید آن توضیح داد و گرنه همسانی هایی میان برخی از مضمون ها ودرون مایه های ادب قدیم و جدید وجود دارد.
تمایز میان درون مایهً عشق سارا خانم به آقا هاشم، در نمایشنامه هاشم آقا خلخالی میرزا آقا تبریزی، و لیلی و مجنون در ادب قدیم، تمایز درون مایه و شیوه پرداخت آن در دو دوره ادب فارسی نیست بلکه پدیدار شدن مبنای «فردانیت» در اندیشه جدید است، پدیدار شدن این مبنای جدید در افق ادب فارسی وتوجهی که نو گرایان ایرانی به آن پیدا کردند، موجب شد که تجددخواهی در قلمرو ادبیات جز با ایجاد گسستی از مبانی قدیم، نتواند تکوین پیدا کند و این گسست از مبنای قدیم، ناچار به صورت «انقلابی» در همه عرصه ها ظاهر شد.
“اندیشه های میرزا فتحعلی آخوندزاده”
January 5th, 2013 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on “اندیشه های میرزا فتحعلی آخوندزاده”)فریدون آدمیت در مورد میرزا فتحعلی آخوندزاده می نویسد:
اهمیت مقام میرزا فتحعلی در سیر اندیشه سیاسی در این است که او اندیشه ساز فلسفه ناسیونالیسم جدید است؛ مروج اصول مشروطیت و حکومت قانون است؛ نماینده فلسفه سیاست عقلی عرفی بر پایه حقوق طبیعی و تفکیک مطلق سیاست از شریعت است. از جهت سوم پیشرو همه متفکران ایران و مصر و عثمانی است.
در سیر افکار جدید میرزا فتحعلی آخوندزاده از نوآوران است:
او نماینده تفکر علمی انتقادی است؛ پیشرو نمایشنامه نویسی و داستان پردازی اروپایی در خطه مشرق زمین است؛ مبتکر اصلاح خط و تغییر الفبا در جامعه های اسلامی است؛ منتقد ادب کلاسیک و سنت شکن تاریخ نگاری است.
او داعی اخذ دانش و حکمت و مدنیت غربی است؛
میرزا فتحعلی اند یشه گری است مادی با افکار و آرایی کاملا مضبوط. درنظام فکری او ناهمتایی و تناقض راه ندارد هر چه هست اصالت ماده و سلطنت عقل است. او هاتف اصلاح دین و «پروتستاتیسم اسلامی» است.
میرزا فتحعلی آخوندزاده متولد سال 1812 میلادی برابر سال 1227 قمری است. او 66 سال عمر کرد.
تجدد خواهی ایرانیان ازمجرای اندیشه تجدد وآشنایی بامبنای نظری آن امکان پذیرنشد – سید جواد طباطبایی
December 1st, 2012 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on تجدد خواهی ایرانیان ازمجرای اندیشه تجدد وآشنایی بامبنای نظری آن امکان پذیرنشد – سید جواد طباطبایی)با تشکیل دارالسلطنه تبریزواصلاحات عباس میرزا به دنبال شکست ایران در جنگ های ایران وروس به تدریج سده های میانه ایران سپری وایران در«آستانه» یا«سپیده دم» دوران جدید قرار گرفت. ورود ایران به«آستانه» دوران جدید خود تحمیلی ونسبت آن با اندیشه دوران جدید انفعالی بود. این دوران در شرایطی آغازشد که نظام سنت قدمایی از درجه اعتبارساقط بود ولی این بدان معتا نبود که آشنایی با اندیشه تجدد امکان پذیر شده بود. به اجمال می توان گفت دوران جدید در برزخ نه ـ آن و نه ـ این آغاز شد وادامه پیداکرد.
تجددخواهی ایرانیان ازمجرای اندیشه تجدد وآشنایی با مبنای نظری آن امکان پذیر نشد. فقدان بحث درمبانی در قلمرواندیشه سیاسی و فلسفه حقوق تنها می توانست مصالحه و التقاطی میان مبانی اندیشه قدیم وبرخی مباحث اندیشه جدید به دنبال داشته باشد. عمده ترین پی آمد بی التفاتی به بحث در مبانی برای تاریخ اندیشه در ایران، تهی شدن مضمون مفاهیم بود. و بدون مفاهیم اندیشه راه برای ورود ایدئولوژی ها هموار گردید وایدئولوژی به یگانه افق اندیشیدن در ایران تبدیل شد
نخستین “تفسیر حقوقی “رساله “یک کلمه” در فصلی از کتاب “نظریه حکومت قانون در ایران” سید جواد طباطبایی
November 17th, 2012 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on نخستین “تفسیر حقوقی “رساله “یک کلمه” در فصلی از کتاب “نظریه حکومت قانون در ایران” سید جواد طباطبایی)قسمت اول:
قسمت دوم:
رساله ”یک کلمه“ از نگاه ”مشروطه ایرانی“ ماشاالله آجودانی
November 3rd, 2012 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on رساله ”یک کلمه“ از نگاه ”مشروطه ایرانی“ ماشاالله آجودانی)اگر چه کوشش مستشارالدوله برای سازش ومصا لحه ای ميان بنيان های انديشه سنت وانديشه تجدد چيزی جز التقاطی ميان دوانديشه قدم وجديد نبود و آن هم ريشه درعدم شناخت مضاعف “روشنفکران ايران ” به” مبانی انديشه تجدد” ونظام سنت وديانت داشت؛ نمیتوان پذيرفت رساله حقوقی “يک کلمه” آنگونه که آجودانی ارزيابی کرده “نخستين تلاش جدی[برای]تقليل اساسي ترين مفاهيم جديد” بود. آجودانی با اشاره به نامه مستشارالدوله به آخوندزاده که نوشته بود : ” من هم به کار بزرگی که منافع دولتی و ملتی آن زيادتراز وضع الف باست مشغول هستم” جان کلام خود را در باره رساله “يک کلمه” بيان می کند و می نويسد : “منظور او از کار بزرگ همان گونه که پيشتر توضيح داده ام همين تطبيق دادن انديشه آزادی خواهی با شرع بود.” ( ص ۲۱۶ ) .
فریدون آدمیت و رساله ”یک کلمه“ میرزا یوسف خان مستشارالدوله
October 20th, 2012 | فرستنده در دسته بندی نشده - (Comments Off on فریدون آدمیت و رساله ”یک کلمه“ میرزا یوسف خان مستشارالدوله)فريدون آدميت عمدتا در دو کتاب فکرآزادی (۱۳۴۰ ) وانديشه های ميرزا فتحعلی آخوندزاده (۱۳۴۹) شخصيت، زندگی وديدگاههای مستشارالدوله ورساله “يک کلمه” رامورد بررسی وتحليل قرار داده است . آدميت ميرزا يوسف خان را” ازپيشروان نشرفکر آزادی”می داندکه درايران شناخته نشده است ورساله” يک کلمه” او را در”حقوق اساسی فرد ومبانی حکومت ملی” ارزيابی می کند . وی با استناد به بند دهم “اصول کبيره اساسيه فرانسه”مبنی بر آنکه ” اختياروقبول ملت اساس همه تدابير حکومت است ” آنگونه که ميرزا يوسف ترجمه کرده بود می نويسد : ” تا جاييکه به تحقيق پيوسته او [ مستشارالدوله ] در ايران اولين نويسنده ای است که گفت منشأ قدرت دولت اراده جمهورملت است” . آدميت بر اين نظر است که در باره ” تفکيک قدرت دولت ازقدرت روحانی ” اولين باروی سخن گفته است و اين فکر” که افراد مسلم وغير مسلم ازنظر حقوق اساسی برابرند وشاه وگدا در برابر قانون مساوی ” ازافکار ترقی خواهانه مستشارالدوله است.
& Edited by Goftar-Berlin