فریدون آدمیت در مورد میرزا فتحعلی آخوندزاده می نویسد:

اهمیت مقام میرزا فتحعلی در سیر اندیشه سیاسی در این است که او اندیشه ساز فلسفه ناسیونالیسم جدید است؛ مروج اصول مشروطیت و حکومت قانون است؛ نماینده فلسفه سیاست عقلی عرفی بر پایه حقوق طبیعی و تفکیک مطلق سیاست از شریعت است. از جهت سوم پیشرو همه متفکران ایران و مصر و عثمانی است.

در سیر افکار جدید میرزا فتحعلی آخوندزاده از نوآوران است:

او نماینده تفکر علمی انتقادی است؛ پیشرو نمایشنامه نویسی و داستان پردازی اروپایی در خطه مشرق زمین است؛ مبتکر اصلاح خط و تغییر الفبا در جامعه های اسلامی است؛ منتقد ادب کلاسیک و سنت شکن تاریخ نگاری است.

او داعی اخذ دانش و حکمت و مدنیت غربی است؛

میرزا فتحعلی اند یشه گری است مادی با افکار و آرایی کاملا مضبوط. درنظام  فکری او ناهمتایی و تناقض راه ندارد هر چه هست اصالت ماده و سلطنت عقل است. او هاتف اصلاح دین و «پروتستاتیسم اسلامی» است.

میرزا فتحعلی آخوندزاده  متولد سال 1812 میلادی برابر سال 1227 قمری است. او 66 سال عمر کرد.