ازجمله کارهای عباس میرزا ومیرزابزرگ فرستادن یک عده محصل وصنعت آموز به انگلستان بود برای آموختن بعضی صنایع وعلوم جدید که به کار ایران آیدوبه حوایج مردم ایران سودمند باشد.درسال1815یک هیئت 5 نفری ازجوانان ایرانی برای تحصیل رشته‌های مختلف مثل مهندسی، طب، توپخانه، ریاضی، زبان وحکمت طبیعی به انگلستان روانه شدند.درمیان آن‌ها دونفر به مقامات بلند دولتی رسیدند.یکی میرزاجعفر مهندس باشی که بعد ها به سفارت ایران در عثمانی رفت ومشیرالدوله لقب یافت وسپس رئیس «شورای دولت» گردید.هموست که میرزا ملکم خان رساله خود را به نام «کتابچه غیبی یا دفتر تنظیمات»دراصلاح حکومت ایران به وی عرضه داشته است.دیگری میرزامحمد صالح شیرازی که اهل فضل وکمال وبسیار تیز بین ونکته سنج بود.اودرانگلستان زبان انگلیسی ،فرانسه،لاتینی،حکمت طبیعی،تاریخ وفن چاپ آموخت ودرآنجا به «مجمع فراموشان» یا«فراموشخانه»پیوست.پس ازبازگشت به ایران مترجم رسمی دولت وبعد وزیر تهران شد وبه ماموریت های سیاسی متعدد رفت.تاسیس اولین مطبعه چاپ کتاب‌های فارسی درایران وهمچنین اولین روزنامه فارسی درایران ازخدمات این مرد کارآزموده است.میزاصالح شیفته آزادی وانتظام جامعه انگلستان شده بود.اوبااعجاب میپرسد:که میتواند تصور کند که پرنس ریجنت که پادشاه این شهر بالفعل است(لندن)یعنی تاج پادشاهی که بر سراوست همه افعال واحکام ملوکانه او به طریق پادشاه جاری است،کوچه ای دراکسفرداستریت بنیادکرده به نام نامی خود،یک نفر استاد صنعت کار مرد فقیری دکانی دارددرمیانه کوچه واقع است،مدت شش ماه است که هرچه سعی میکنند که دکان اورا داخل کوچه اندازند قبول نمیکند.اگرفرضا بالفعل همه سپاه برسر او جمع شوندنمیتوانند بجزازدست اوگیردوطرفه اینکه پرنس خود نمیتواند ذره‌ای به اوضررمالی وجانی رساند.ولایتی به این امنیت وآزادی که اوراولایت آزادی مینامند ودرعین آزادی به نوعی انتظام پذیرفته که ازپادشاه الی گدای کوچه کلاً موافق نظام ولایتی مقید هستند وهرکدام اندک اختلاف وانحراف ازطریقه ونظام ولایتی نموده موردتنبیه میشوند…قواعد دولت داری وقوانین مملکت انگلند مخصوص است به خودانگلند به این معنی که هیچکدام ازممالک دنیا نه به این نحو منتظم است ونه به این قسم مرتب.سالها جانها کنده وخونها خورده وخونها ریخته اند تا اینکه به این پایه رسیده است.بالجمله کلیه دولت انگلند منقسم به سه قسم است:اولا پادشاه وثانیا «لارد»ویاخوانین،ثالثا «کامن» ویاوکیل عامه مردم.درخصوص قدرت مجلس عام مینویسد«فرضا اگر پادشاه حکمی جاری کند که موافق مصلحت ولایتی نباشد وکیل رعایا مقاومت وممانعت درجریان حکم مزبور نموده مطلقاً تأثیری نمی بخشد وجاری نخواهد شد.میزاصالح درآزادی بیان به عنوان یکی ازاصول پارلمانی،ازاستقلال وغیر قابل عزل بودن قاضیان انگلستان،وازانتظام دستگاه مالیاتی انگلند متعجب میشودوسرانجام درمقام مقایسه باآنچه درایران رواج داشته مینویسد:درزندان کنده ودو شاخه وزنجیری نیست.
قسمت اول:
[audio:https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2012/05/2012-04-29_a.mp3]
قسمت دوم:
[audio:https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2012/05/2012-04-29_b.mp3]
