دولت و حاکمیت در اندیشه سیاسی هابز – 14

هیچ حاکمیتی جز بر پایه توافق همگان برای تامین صلح و آرامش نمی تواند وجود داشته باشد

حاکم ، با انعقاد قرارداد اجتماعی،
دیگر نمی تواند برای تامین منافع خصوصی خود عمل کند.

 حاکم، به عنوان شخصیت دولت، که به این اعتبار اجازه
یافته است «از زور و همه امکانات دیگران» به گونه ای که «صلاح بداند برای  تامین صلح و دفاع از آنان» استفاده کند، قدرت
نسخ حقوقی را که «می توان تصور کرد که هیچ فردی از آن اعراض نکرده و به دیگری
انتقال نداده است»، ندارد. هابز می نویسد: «غایتی که قدرت حاکم از برای آن به او
تفویض شده متضمن وظیفه حاکم، اعم از پادشاه و مجلس نمایندگان، است که جز تامین
امنیت مردم نیست؛ قانون طبیعی او را بر این امر مکلف می کند» و این نکته را نیز می
افزاید که «باید توجه داشت که منظور من از امنیت، در این مورد، صیانت (ذات) تنها
نیست، بلکه همه خرسندی های (contentments)
 دیگر این زندگی را نیز
شامل می شود که هر کسی با صناعت مشروع خود، بی آن که خطری و آسیبی  متوجه دولت کند، به دست  می آورد». حاکم کوشش خواهد کرد                              با اتخاذ «تدابیر
عمومی، از سویی، با آموزش رسمی – از طریق درس و سر مشق درست – و، از سوی دیگر، با
تدوین و اجرای  قانون های خوب (good Laws)  به این هدف نایل آید.

منظور از قانون
طبیعی همان است که هابز، در جای دیگری، «قانون بنیادین طبیعت» می نامد و معنای آن
در این بیان آمده است که «هر کسی باید، تا زمانی که امید به دست آوردن صلح را
دارد، برای به دست آوردن آن کوشش کند».

قانون طبیعت، قانون
عمومی عقل و مبین عقلانیت طبیعی است که استقرار «اجتماع سیاسی» را ممکن می سازد. قرارداد
اجتماعی پیوندی میان اطاعت از حاکم و تکلیفی که حاکم برای حفظ امنیت مردم دارد، بر
قرار می کند.

آدمیان کشور را
برای آن ساخته اند که با قدرت این «انسان مصنوعی، که دولت نامیده می شود»، صلح و
امنیت خود را تامین کنند و، از این رو، آنان «زنجیرهای مصنوعی نیزایجاد کرده اند که
همان قانون های اجتماع سیاسی»اند و با پیمان هایی متقابل نیز خود را به «انسان یا
انجمنی» که قدرت حاکم را به او تفویض کرده اند، بسته اند.

آزادی تبعه یک
کشور در درون همین پیوند ها تحقق پیدا می کند. «آزادی تبعه یک کشور در اموری است که
قدرت حاکم در زمان تنظیم کارهای آنان در باره آن امور، قانونی وضع نکرده است».

 تاریخ اندیشه سیاسی جدید در اروپا، دفتر سوم: نظام های نوآیین دراندیشه سیاسی جواد طباطبایی

قسمت اول:

https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2021/12/2021-12-02_a.mp3
قسمت دوم:

https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2021/12/2021-12-02_b.mp3