مفهوم نو آیین حاکمیت 3

ژان بدن تحت تاثیر حوادث شب بارتلمی قدیس ، اصلاحی در مواضع نخستین خود وارد کرد و با تدوین نظریه ” حاکمیت ” از ” مطلق ” و ” تجزیه ناپذیر بودن ” آن سخن گفت و در زی نظریه پردازان نوعی قدرت مطلق سلطنت در آمد

.

ژان بدن ، اگرچه خود به
ظاهر از اهل سنت و جماعت بود ، اما در امر سیاست و کشور داری به دیدگاه رافضیان بی
اعتنا نبود. او که در رساله روش فهم آسان تاریخ از هواداران سلطنت مشروطه به شمار
می آمد و نظریه ” حاکمیت ” خود را نیز در محدوده آن قرار میداد، تحت تاثیر
حوادث شب بارتلمی قدیس (نویسندگان کاتولیکی ، به طور متوسط ، شمار کشته شدگان پاریس
را حدود چهار هزار نفر ، و پروتستان ها حدود شش هزار نفر گزارش کرده اند. )، اصلاحی
در مواضع نخستین خود وارد کرد و با تدوین نظریه ” حاکمیت ” از ”
مطلق ” و ” تجزیه ناپذیر بودن ” آن سخن گفت و در زی نظریه پردازان
نوعی قدرت مطلق سلطنت در آمد.

ژان بدن در رساله روش
فهم آسان تاریخ ، نخستین روایت نظریه ” حاکمیت ” خود را عرضه کرد ، اما
این نظریه ،  ” فاقد عنصر مطلق بودن
” بود. در این رساله ، ژان بدن ، با توضیح این نکته که حاکمیت همانا بالاترین
قدرت فائقه در هر کشوری است ، سلطنت را به دو نوع خود کامه و پادشاهی عدل تقسیم می
کند و وجه تمایز میان آن دو را رعایت یا عدم رعایت قانون می داند.

بدن در پاسخ به این
پرسش که آیا قانونی که شاه بر قرار کرده می تواند دست او را ببندد؟ می گوید که

اقتدار سیاسی ، یا
” حاکمیت ” باید بتواند اعمال خود را در موارد ضروری تصحیح کند ، اما از
آن جا که هیچ مقامی بالاتر از پادشاه نیست، شاه دارای چنان قدرتی است که به او
اجازه می دهد تا بالاتر از قانونی باشد که خود وضع کرده است. بدن می نویسد: قدرتی
که قانون دست او را بسته باشد نمی تواند قانون هایی که از درجه اعتبار ساقط شده
اند لغو و استثنایی بر آن ها وارد کند و….حتی اگر لازم باشد قانونی را نسخ کند.

در نظر بدن ، این برتری
پادشاه نسبت به قانون به معنای تبدیل شدن او به سلطان خودکامه نیست و پادشاه نمی
تواند به د لخواه خود قانون را تغییر دهد یا آن را نسخ کند ، بلکه پادشاه ، اگرچه
بالاتر از قانون قرار دارد ، اما اراده او استبدادی نیست. این امر در صورتی امکان
پذیر است که پادشاه پس از تصویب قانون اعلام کند که مطابق آن فرمان خواهد راند و،
اگر دلیل موجهی نداشته باشد ، بدون رعایت تشریفات قانونی ، از نسخ قانون خودداری
خواهد کرد. پادشاه با این عمل اعلام خواهد کرد که اقتدار او از قانون ناشی می شود
و او از هر قانونی که با رضایت مردم به تصویب برسد، تبعیت خواهد کرد.

فرانسوا اتمان نیز  که از آلمانی تباران فرانسه بود ودر سال 1524
در پاریس به دنیا آمده بود و با کلون و برخی دیگر از سران اصلاح دینی در شهر
ارلئان دانشجوی حقوق بود و در زمان ریاست کلون در ژنو به  مقام استادی زبان لاتینی دانشگاه این شهر رسید،
از جمله کسانی بود که رساله خود را در فردای شب بارتلمی قدیس ، با توجه به ”
آفت های سختی ” که بر فرانسه و مردم آن وارد آمده بود، تدوین کرد.

او می نویسد : ” نیاکان
ما برای تدبیر سیاسی کشور مردمانی بس فرزانه و با تدبیر بودند ” وبرای کاستن
از ” درجه تباهی کشور ، که هم چون آهنگی ناساز به گوش می رسد، باید آن را به
تناسب خوش آهنگ زمان پدرانمان برگردانیم “زیرا آنان بودند که در سال 479 میلادی
شیلدریک و آن گاه جانشین او را از سلطنت خلع کردند و این هم چون اخطاری به آیندگان
بود ” تا آنان که بر تخت سلطنت فرانسه می نشینند بدانند که تحت شرایط  وقانون های خاصی ” برای انجام چنین وظیفه
ای معین شده اند ” نه به عنوان خود کامه با قدرتی مطلق، افراطی و نا محدود
”

او انتقال سلطنت به
فرزند ارشد را جعلی میداند و با نقادی از مهم ترین قانون بنیادین نظام سلطنتی
فرانسه ، خاستگاه مشروعیت نظام را مردم می داند که از طریق مجالس پادشاه را انتخاب
می کردند.

رساله اتمان فراخوانی
برای محدود کردن قدرت مستقل و مطلق پادشاه فرانسه است . او دانش تاریخی گسترده ای
داشت ، اما رساله او ترتیب نظری منظمی نداشت واز نظرات خود نتایج چندانی نکرفت. نکته
اصلی در رساله اتمان، به عنوان یکی از ده ها رساله ای که هواداران اصلاح دینی در
فرانسه منتشر کردند، مخالفت با سلطنت مستقل و پی آمدهای خود کامگی برای مدارای دینی
و صلح و آرامش در فرانسه بود.

ژان بدن برخی از این
رساله ها بویژه رساله اتمان را می شناخت و در تجدید نظری که در نظریه حاکمیت خود
به دنبال کشتار جمعی پروتستان های فرانسه کرد، نظری نیز به نظریه سلطنت مشروطه
اتمان داشت که با بازگشتی به نویسندگان یونانی ورمی ، بویژه ارسطو و سیسرون ، راه
تحدید حدود اقتدار سلطنت مطلقه را هموار کرده بود.

برگرفته از کتاب: “نظام
های نوآیین در اندیشه سیاسی” نوشته جواد طبا طبایی 

قسمت اول:

https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2020/10/2020-10-01_a.mp3
قسمت دوم:

https://goftar-berlin.de/wp-content/uploads/2020/10/2020-10-01_b.mp3