Welcome to Delicate template
Header
Just another WordPress site
Header
image_print
image_print

بمب اندازی به کالسکه شاه پس ازترورامین السلطان ازجانب افراطیون به رهبری حیدرخان

پس ازتوافق نامه شانزدهم ذیقعده مناسبات میان محمدعلی شاه ومجلس به ریاست احتشام السلطنه روبه بهبود گذاشت ومجلس اگر چه نه با اطمینان اما تاحدودی به «همراهی شاه امید وارگشت». نمایندگان مجلس می دانستند که به منظور سروسامان دادن به اموروبه ویژه درشرایط ورشکستگی مالی دولت وبی نظمی ونا امنی، کشورنیاز به پایان «جنگ داخلی» دارد. پیمان صلح شانزده ذیقعده که شاه پس ازتغییرمعادله نیروبه اجبارآن را قبول وامضا نمود، موجب آن نگشت که نمایندگان سیاست حذف شاه را درپیش گیرند بلکه نوعی مصالحه وسازش میان نهاد سلطنت ودولت ومجلس را شرط ضروری برای برقراری نظم وامنیت واجرای حکومت قانون می دیدند. براساس همین نگاه نمایندگان مجلس کوشیدند با میانجی گری ووساطت شخصیت هاو رجال دولتی ودیپلمات های خارجی، شاه را به پشتیبانی ازمجلس ومشروطه تشویق نمایند وبرخلاف آن چه درباریان به گوش شاه می خواندند که «مجلس می خواهد برای همیشه حکومت سلطنتی را درمملکت ازمیان بردارد ومانند فرانسه رژیم حکومت جمهوری برقرارسازد» قصد آن داشتند که به شاه اطمینان دهند که «مادامی که قوانین اساسی وحدود مشروطیت را اعلیحضرت حامی ومجری ونگهبان باشند، به هیچ وجه من الوجوه خیانت به اساس سلطنت ایشان» نکنند و«حدود وحقوق پادشاه» را برابربا «قانون اساسی محفوظ ومحترم» بدارند. احتشام السلطنه درراس هیاتی ازطرف مجلس با شاه ملاقات کرد ودرقصر شاهی خطاب به محمد علی شاه گفت «حافظ اعلیحضرت تمام افراد ملت هستند»، رئیس مجلس درادامه سخن ودرهمان ملاقات به شاه خاطرنشان کرد: «اول مرحله اصلاح این است  که این اطاق (دربار) اگراصلاح شود، باقی جاها وامورهمه اصلاح خواهند شد».

دنباله متن …

image_print

ازحدود سه ماه پس ازترورامین السلطان وریاست احتشام السلطنه برمجلس “مناسبات محمدعلی شاه با مجلس وهیات دولت به تیرگی گرایید”. درخواست شاه ازمجلس مبنی برآن که دوقوه «قانونیه» و«اجرائیه» ازهم جدا باشند وجلوگیری ازفعالیت «انجمن» ها که «مخل نظم وآسایش اهالی ونظم شهر شده» اند، درقالب «دستخط شاه» به مجلس فرستاده شد که به گفته فریدون آدمیت “مفاد وسبک آن کاملا متمایزازدستخط های متعارف درباری است. سخنی ازحقوق الاهی سلطنت ومفاهیم کهنه وباطل نرفته؛ بلکه شاه به قانون مشروطگی وقاعده انفصال قوا استناد جسته” است. آدمیت می نویسد: گرچه ایراد شاه موجه به نظرمی آید اما “اوهیچ مسئله مهمی درروابط دستگاه اجرایی وقانون گذاری به میان نیاورده بود.  اما حمله شاه بربی انضباطی چند انجمن، مسئله سیاسی بسیارجدی بود، ونمی شد به سادگی ازآن گذشت”. پاسخ مجلس به «دستخط شاه» وی را متقاعد نساخت واو”ازتکرارایرادهایش بازنایستاد”. آدمیت می نویسد: “اینکه رئیس مجلس نمایندگان را به جلسه های سری پی درپی، (حتی روزتعطیل رسمی) دعوت کرد واصرارمی ورزید که حتما حضوریابند، حکایت ازشدت حالت اضطراری داشت”. گفتگوی علنی نمایندگان مجلس درتاریخ ششم ذیقعده 1325 با شرکت رئیس الوزرا ناصرالملک روشن می نماید که “توطئه ای علیه مجلس درحال تکوین بود”. نخستین اقدام مجلس استیضاح دولت بود به ناصرالملک درمجلس گفته شد: «شما رئیس الوزرا هستید، چراعذرتان رانمی گویید؟ اعتماد به این کابینه نه برای قدس وتقوی است، اگراینطوربود مقدس ترهم دراین شهربود. بلکه اعتماد به این هیات برای این است که مشروطه خواه هستند، واگردستی بخواهد کاری کند اطلاع می دادند…وهمینطوراگرمانعی درکاربود اطلاع می دادند».

دنباله متن …